رقص‌های کردی (هه‌لپه‌رکی) را می‌توان از ریشه‌‌دارترین و کهن‌ترین رقصها دانست.مناطق کرد نشین که گذشته های دور مورد حملات مکرر دشمنان به جهت مرز نشینی بوده اند . رقصشان نیز بوی حماسه گرفته است . رقصی که با آن همبستگی ، قدرت و وحدت را به رخ دشمنان می کشنند.
تنوع، غنا و قدمت آن باعث شد.، تا در خرداد ماه سال ۹۰، هه‌لپه‌رکی به عنوان میراث معنوی استان کردستان با شماره ۲۲۴ به ثبت ملی کشور برسد. هه‌لپه‌رکی، به معنای جست و خیز و جهیدن رو به بالاست و رقصیدن نیز معنا میدهد.
گردش دایره‌وار در هه‌لپه‌رکی، اشاره‌ی دست‌ها به آسمان که نماد عروج و صعود ، رشد و اتصال به مبدأ است.، پای کوفتن بر زمین، ضرب آهنگ (ریتم) و هماهنگی اجراکنندگان می‌تواند از جمله رمزهای نا نوشته این رقص باشد. هه‌لپه‌رکی به عنوان یکی از هنرهای نمایشی در تار و پود فرهنگ کُردها تنیده است. و گذشت زمان به دلیل عجین شدنش با فرهنگ نتوانسته بر روی آن تاثیر بگذارد.
رقص دسته جمعی کردستان
اجرای هَلپَرکی به هنگام درو و جمع‌آوری خرمن.، وقوع بلایای طبیعی و ذکر اهل تصوف هنگام سماء.، عجین شدن بیشتر آن را با تاریخ و فرهنگ مردم کرد نشان می دهد. گردش دایره‌وار در رقص کردی، اشاره‌ی دست‌ها به آسمان(که نماد عروج و صعود و متوصل شدن به مبدأ است.
پای کوفتن بر زمین، ریتم و هماهنگی اجراکنندگان از جمله رازهای وحدت گروهی نهان در این سنت دیرینه به شمار می‌آید.
رقص های چوبی در رقص کردی
معمولا حرکات این رقص بسته به نوع مراسم( عروسی، عرفانی،مذهبی،نظامی) به شیوه های متنوعی اجرا می‌شود. امروزه کلیه این رقصها «چوبی» نامیده می شود. در دست نفر اول به عنوان رهبر گروه که به رقصنده ها جهت می دهد.
«سرچوپی‌کیش» و نفر آخر «چوپی» که وظیفه‌ی نظم و انضباط گروه را بر عهده دارند دستمالی قرار دارد. نفر اول باید رقصنده بهتری باشد و با تکان دادن دستمالی سفید که نشانه‌‌ای از صلح و دوستی با اقوام دیگر است، با ایجاد صدا بر هیجان رقصندگان افزوده و ریتم‌ها را به گروه منتقل می‌کند.
دستمال داشتن نفر اول و نفر آخر نشان‌دهنده‌ی برابری بوده . و دست یکدیگر را گرفتن هم به نشانه‌ی اتحاد گروه است.
دیگر افراد گروه، بدون دستمال، به ردیف در کنار رهبر گروه به گونه‌ای قرار می‌گیرند که هر فرد با دست چپ، دست راست نفر بعد را می‌گیرد. در این رقصها معمولاً زنان و مردان در کنار هم و دست در دست هم به پایکوبی می‌پردازند. که در اصطلاح محلی به این حالت «گه‌نم و جو» (گندم و جو) می‌گویند.
برخی رقص‌های کردی دارای موسییقی خاص بوده. و در برخی از آنان نیز یکی از رقصندگان در وسط جمع‌به صورت تکی با دو دستمال رنگی در دست ، دستمال بازی می کند، که اصطلاحاً به آن «دو دستماله» می‌گویند. نمونه‌هایی از هه‌لپه‌رکی اصیل کُردی؛ گَریان، پشت پا، فَتاپاشای، فَتاقیچی، لبلان، خانه‌میری، سه پا و سه پا قیچی، رویینه، زنگی، بَرزی بَرزی است.
هه‌لپه‌رکی به طور معمول با هر جا ممکن است. تعدادی از این رقصها را به چشم ببینید. اما امکان ندارد در مراسمی در کردستان رقصی با موسیقی همراه نشود. سازهای سُرنا و دهل، دوزله و دایره و تنبک، نرمه‌نای و تنبک و دایره و در برخی مناطق مانند مریوان با ساز شمشال همراه است.
دیدگاهتان را بنویسید